W celu pozyskania nowych informacji o Korczaku i jego pedagogice udałyśmy się (nauczycielki i przedstawicielki Nadbużańskiego Stowarzyszenia Oświatowo-Ekologicznego „Mężenin”) do Warszawy do Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN na III Międzynarodowy Kongres Praw Dziecka i VIII Międzynarodową Konferencję Korczakowską - wydarzenia organizowane przez Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka i Międzynarodowe Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka.
„75 lat temu...”- pod takim hasłem przebiegły tegoroczne wydarzenia związane z patronem naszej szkoły podstawowej-Januszem Korczakiem.
Najpierw na korytarzu szkolnym pojawiły się dzieła Starego Doktora i publikacje o nim, a także materiały, które powstały na warsztatach i projektach z artystami: postery i albumy dokumentujące realizację projektu „Mojżesz z Mężenina” (2008r., Fundacja im. Stefana Batorego), „Głucha wioska na Podlasiu” (2016r., Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka) oraz efekty tegorocznych jesiennych plenerów w Mężeninie, podczas których młodzież z klasy szóstej i pierwszej gimnazjum po zapoznaniu się na języku polskim z tekstem „ Dzieci Biblii. Mojżesz” do wybranych cytatów, wykonała zdjęcia pod okiem profesjonalistów Eweliny Siemieniuk i Daniela Ludwiczuka.
Przechodzień mógł zatrzymać się...poczytać...popatrzeć.
Kolejnego dnia wystawa powiększyła się o wykonane przez uczniów na języku polskim rebusy, które po prawidłowym rozwiązaniu składały się w mądre słowa Korczaka, np. „ Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat”.
Następnie swe marzenia w formie rysunków przedstawiły dzieci z klas I-III, a gimnazjaliści po poczytaniu „Prawideł życia” wypisali z nich „złote myśli”, które zawisły w formie posterów na korytarzu. Przypominania o Korczaku nigdy dość, więc uczniowie klasy szóstej w formie haseł przygotowali kolegom do zapamiętania fakty z życia pisarza i umieścili je w widocznym miejscu.
W Dniu Patrona tradycyjnie odśpiewano Hymn Szkoły Podstawowej im. Janusza Korczaka, pokazano fotografie Mężenina –tego, do którego na wakacje w latach 30. XXw. przyjeżdżał Korczak oraz współczesnego widzianego okiem i uchwyconego obiektywem naszych uczniów.
Punktem kulminacyjnym tego Dnia było „Czytanie Korczaka”. Tym razem ku zaskoczeniu młodej widowni – trudnego zadania zademonstrowania swych umiejętności lektorsko-aktorskich i pokonania lub nie stresu związanego z występem przed publicznością podjęli się dorośli: nauczyciele i pracownicy szkoły! A przedstawili (w wielce atrakcyjny sposób) teksty nieznane dzieciom: humoreski „Koszałki opałki”, w których jak w krzywym zwierciadle przeglądać się możemy…
A.Z.Z.
fot. M. Wielogórska
„Spojrzę w dal. Spojrzę i opowiem.” Postanowiła polonistka Alicja Zienkiewicz – Zielińska z klasą szóstą szkoły podstawowej i udała się do dawnego dworu w Mężeninie, gdzie dzięki gościnności p. Jaszczyńskiego dzieci zrealizowały działanie „Dzieci Biblii-Mojżesz”.
Po wysłuchaniu historii miejsca tego oraz informacji o jego mieszkańcach i gościach –letnikach przedstawionych przez regionalistę Dariusza Kazuna, pod okiem artystki i nauczycielki Eweliny Siemieniuk uczniowie wykonali fotografie -ilustracje do tekstu Starego Doktora.
Galeria zdjęć powiększy zbiór „śladów pamięci” po Januszu Korczaku, a samo działanie wpisuje się w cykl imprez poświęconych patronowi szkoły podstawowej.
A.Z. Z.
zdjęcia: Ewelina Siemieniuk, A. Z.Z.
„ … I on będzie przełożonym dziesiątek, setek, tysięcy lub przywódcą całego narodu lub wielu narodów. Czy będzie przyjacielem i bratem jednego człowieka i stanie mu się ten człowiek całym narodem i światem?”
Janusz Korczak napisał dużo świetnych tekstów. Jednym z nich jest: „Dzieci Biblii. Mojżesz”. Jest to opowieść filozoficzna o tym jak z porzuconego przez rodziców dziecka wyrósł przywódca wielkiego narodu. Wykonaliśmy ilustracje do tej opowieści w zespole parkowo – pałacowym w Mężeninie i nad Bugiem. W miejscach, gdzie doktor Korczak spędzał kilkakrotnie wakacje.
Maria Daszko
W roku 2016 w celu przypomnienia mieszkańcom gminy Janusza Korczaka przebywającego na letnisku w „Uroczysku Mężenin”, a także ubogacenia i poprawy estetyki przestrzeni placu szkolnego, rozwinięcia kreatywności dziecka oraz integracji mieszkańców przeprowadzono działania poznawcze, twórcze i edukacyjne dla dzieci i młodzieży w ramach projektu „Głucha wioska na Podlasiu”. Uczniowie ZPO w Platerowie uczestniczyli w wycieczkach do miejsc związanych z Korczakiem, Warszawy i Treblinki. A na warsztatach artystycznych z Eweliną Siemieniuk stworzyli mozaikę znajdującą się na frontowej ścianie szkoły. Pomocą w realizacji zadania służyły nauczycielki: Magdalena Gackiewicz, Jolanta Ostaszewska, Dorota Kolasa i Bożena Niedziółka.
Projekt zaistniał z inicjatywy Alicji Zienkiewicz – Zielińskiej w ramach III-ego otwartego konkursu Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka na projekty edukacyjne realizowane we współpracy z dziećmi i młodzieżą pt. „Nie wolno zostawić świata, jakim jest”.
Twórczość Starego Doktora stała się pretekstem do działań w ramach projektu „Mojżesz z Mężenina” zainicjowanego przez Marię Daszko, a zrealizowanego w 2008 roku przez Nadbużańskie Stowarzyszenie Oświatowo-Ekologiczne "Mężenin" z pomocą uczniów z Zespołu Placówek Oświatowych w Platerowie i przy wsparciu finansowym Fundacji im. Stefana Batorego.
Odbył się plener fotografii otworkowej w Dolinie Bugu, na którym uczniowie naszej szkoły zrobili zdjęcia, posługując się camera obscura z puszek po cukierkach czy pojemników po kawie. Pod okiem artystek: Dominiki Lewandowicz i Kingi Łaskiej wywołali materiał w ciemni urządzonej w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Mężeninie i przygotowali 30 fotografii, które stanowią dziś wystrój szkoły.
Janusz Korczak w Mężeninie, 2. połowa lat 30. fot. Hanna Rudniańska
W 2016r. mija dokładnie ćwierć wieku od otrzymania przez szkołę podstawową w Platerowie patronatu Janusza Korczaka. Uroczyste nadanie imienia wybitnego pedagoga – wychowawcy i Przyjaciela Dzieci nastąpiło 31 maja 1991r. po dwóch latach przygotowań całej społeczności szkolnej (uczniów, rady pedagogicznej, rodziców).
Od razu nasuwa się pytanie: Dlaczego wybrano tę właśnie postać? Czy były jakieś wydarzenia w bogatej biografii Korczaka, które łączyć można z Platerowem lub najbliższym regionem?
Kiedy w 1924r. w Platerowie powstaje pierwsza szkoła Janusz Korczak jest już znanym i cenionym pedagogiem, pediatrą i pisarzem kierującym Domem Sierot w Warszawie. W tym samym roku ponownie wchodzi do zarządu Towarzystwa „Nasz Dom” sprawującego pieczę nad Domem Sierot. To właśnie niektórzy członkowie tego zarządu sprawiają, że dziesięć lat później w wakacje 1934r. Stary Doktor po raz pierwszy odwiedza Podlasie.
Korczak z dziećmi
i gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim,
Mężenin ok. 1935 r.
Przez kolejne lata do 1938r. w okresie letnim odpoczywa w nadbużańskim Mężeninie, jak sam pisał: „głuchej wiosce na Podlasiu”. Przebywał tam w dawnym ziemiańskim dworze otoczonym parkiem z przyjaciółmi z kręgu polityki, kultury czy nauki związanymi z teozofią i wolnomularstwem. A że wówczas najprostsza droga z Warszawy do Mężenina prowadziła koleją żelazną przez stację Platerowo, to możemy sądzić, że chociaż przejazdem, ale w Platerowie Korczak bywał.
Dwór w Mężeninie nad Bugiem, ok. 1929 r.
Pobyty w Mężeninie miały dla niego głównie charakter wypoczynkowy. Dawały pewien komfort psychiczny oderwania się od problemów codziennego życia i trudów pracy wychowawczej w stolicy. Jednocześnie pozwalały na koncentrację pedagogicznych przemyśleń i refleksji o charakterze filozoficzno-religijnym. Wreszcie dawały impuls do realizacji nowych pomysłów literackich, które zaowocowały wątkami rodem z Mężenina w niektórych pismach Korczaka. Można je odnaleźć w następujących utworach: „Pedagogika żartobliwa. Moje wakacje”, „Uparty chłopiec”, „Dzieci Biblii-Mojżesz”, „Wuj Walenty” , „Pamiętnik”.
Mężenin- letnicy na schodach dworu,
wśród nich gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski,
dr Janusz Korczak - lato 1934r.
Dla mieszkańców Mężenina Janusz Korczak nie był jednak znany i nie utrwalił się w ich pamięci tak dobrze jak inni letnicy. Dworu i parku raczej nie opuszczał. We wsi pojawiał się sporadycznie. Raz odwiedził miejscowy dzieciniec. Czasem udzielał pomocy lekarskiej. Dzieci obserwował i organizował im czas w pensjonacie nad Bugiem. W Warszawie i w Mężeninie -wszędzie uczył ich „prawideł życia”.
W pierwszą rocznicę nadania szkole podstawowej imienia Janusza Korczaka zorganizowane zostały obchody Dnia Patrona, które na stałe weszły w kalendarz szkolnych uroczystości.
Pokłosiem przyjęcia przez szkołę korczakowskiego patronatu było włączenie się naszej placówki w działalność Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka. Jego członkowie mogli bliżej i dokładniej poznać dotąd mało znane epizody z życiorysu Starego Doktora związane z Mężeninem - „głuchą wioską na Podlasiu”.
Głośno więc było letnią porą w roku 1994 i 1997 w dawnym pensjonacie w Mężeninie, kiedy przyjmował Korczakowców z całej Polski na zorganizowanych przez naszą szkołę dwóch zjazdach Mazowieckiego Kręgu Korczakowskiego.
Inne przesłanie idei korczakowskiej – wychowanie przez pracę-mogła realizować w Mężeninie w 1998r. i 1999r. młodzież z kilku krajów europejskich w czasie roboczych spotkań członków Stowarzyszenia „ Jeden Świat” (obóz Workcamp).
Nie sposób w tym miejscu pominąć inicjatywy miejscowych entuzjastów ruchu korczakowskiego, którzy w roku 1999 zainicjowali działalność Nadbużańskiego Stowarzyszenia Oświatowo- Ekologicznego „Mężenin”. W ten sposób, przyjmując jakby symbolicznie nazwę miejscowości, kontynuujemy z całą społecznością szkolną pracę wychowawczą, kulturalną i naukową, przywołując dawne korczakowskie pomysły na życie i rozwój dziecka i dostosowując je do współczesnych potrzeb nie tylko uczniów, ale i całego lokalnego środowiska.
/Dariusz Kazun/
Strona 3 z 3